Sweet Taste of Taking Off

The great philosopher Lao Tzu once said; 'A good traveler has no fixed plans, and is not intent on arriving.' I do not remember where I read this or how I started thinking about travel again. But, how I feel about packing, looking for my newest passport and itenarary, begging the airline company to get away with paying an extra 100 euros for my overweight luggages and waiting in the line for my passport check is vivid. Wherever I was headed up until now, I was usually alone and trying to manage my carry-ons, had my headphones on and Take It Easy from The Eagles was playing.

After passing the security check, I always stepped into the duty free shops to buy gifts for the people I was gonna visit or for the family members who would be expecting souvenirs from the places I have been to. Red Light District shot glasses, hoodies that had dear pictures from Minnesota, Eiffel Tower shaped perfumes, a world cup soccer ball from 2010 South Africa finals...And of course for the people whom I had no intention of picking out something for; a half eaten box of Rafaello chocolates.

The airports define my understanding of traveling very well. Let's go back to what we see at the airports. Maps to get us started, a Starbucks to keep us from falling asleep, people on the floor with their laptops, having Skype conversations to remind us that we are also leaving the loved ones behind, Prada and Tiffany's stores to corrupt us to waste money on stuff that we do not need, flight numbers and LCD destinations to keep our brains working and people from all around the world to make us understand that we are leaving the well known, comfortable territory behind and a new challenge is about to start by the minute we step outside of gate  A43. ..

Having an alcoholic beverage at an overpriced airport pub, losing your cab money playing blackjack at the casino, trying a different cuisine that would later cause you diarrhea and pretending like you are VIP in a conversation with a stranger are some of my airport rituals. Why do the airports matter to me that much? Let me explain.

Airports are the places where you do not have to belong. You could be going to Bangladesh to start your exciting South East Asia adventure or Cuba to salute Guevara, maybe India to rediscover the meaning of  spirituality; but you do not have to be going to France to start your painful college studies. What I do when I have to wait at Heathrow for six hours after the kind of madness I pull myself into, with mild symptoms of diarrhea that is probably the result of that Thai food and my empty back pockets that were cleaned out by the Kings casino, is sitting on a bench right across the LCD departures and doing what Alice does before she falls into the Wonderland; I start thinking about six impossible things to start my journey.

I pick out six destinations from the screen that I could be headed to.  The sweeping lands of Sahara in Morocco, Tunusia or Egypt, or the tiny mountain tops in Nepal, Buddhist-intensive Tibet to reconstruct what I know or Okavango Delta in Botswana that is not only the oasis for the hippos but also for me to take a break  from the dull desert I have been in a while.

Lau Tzu figured what mattered the most centuries ago; the destination means nothing and the idea of arriving should be the end of it all. What is important is taking off, making a decision to leave and to be courageous enough to make a brand new start. Being able to get comfortable with what is different and getting over the concept of settling down and putting an end to the book learning.

This is not a fun entry of travel memoirs, just the opposite; this is about taking off and to be somewhere that you could be in sandals while it is snowing back home and not to be afraid of being far far away. I sincerely hope that the next time I step outside the gate A43, it would lead me to one of the impossibles to change what I have and what I lack. And when the door closed, I would not look back and just enjoy the sweet taste of taking off.

100 Songs to Live By

Friedrich Nietzsche once said, 'Without music, life would be a mistake.' Although you might not agree with him on his philosophy of life, you at least have to give him that.  Now, why the sudden interest in music? For the kids like me whom went through a clear rock/punk/metal head phase, music was really the meaning of life. And by music, I mean the loud yelling, weird costumes and make up. Since we were not allowed to listen to Megadeath  unless we looked just like them, music defined most of us at the ages of 14 through 17. Now that I think of this phenomenon, I still notice many musical clicks even at college.

So the real question here is; why does it matter so much? Why do some songs take you to a place far far away where there is only the feeling of happiness, thrill or even fear? Today, I have received maybe the best New Years gift from a dear friend. She has sent me a list of '100 Songs to Live By'. Since she lives in the New York City and all of us are very busy with school work, making a living etc. sometimes it is nearly impossible for us to make some time to go back and reflect upon the days where we used to be together everyday. An old friend, a family member that lives far away, ex girlfriends, boyfriends, God knows pets even!

The 100 songs I have received from her today put me into an emotional tunnel. A couple of notes and random lyrics that are put together did make so much sense that got me thinking if it could actually be more meaningful than a proper conversation. I realized, music does explain so very much in some situations when we all have hard time to speak our minds. Nietzsche was right. Life without music would be a colossal mistake. Therefore, I would like to dedicate this entry to my dear friend Sydney Saubestre and everyone who may be having a hard time with the words at this very special time of the year. Merry Christmas! And here is my list for her. One hundred songs to live by...

1. Imagine- John Lennon
2. Like A Rolling Stone- Bob Dylan
3. Anarchy in the UK- Sex Pistols
4. Surfin' USA- The Beach Boys
5. Sweet Home Alabama-  Lynyrd Skynyrd
6. A Little Less Conversation- Elvis Presley
7. Those Were the Days- Mary Hopkin
8. Summertime- Janis Joplin
9. Welcome to My Life- Simple Plan
10. The Ocean- Led Zeppelin
11. We Will Rock You- Queen
12. L'Italiano Vero- Toto Cutugno
13. Start Me Up- The Rolling Stones
14. Here Comes the Sun- The Beatles
15. Girl- The Beatles
16. Somewhere Over the Rainbow- Harold Arlen
17. Respect- Aretha Franklin
18. Tequila Sunrise- The Eagles
19. New York I Love You- LCD Soundsystem
20. Otherside- Red Hot Chili Peppers
21. Smells Like Teen Spirit- Nirvana
22. While My Guitar Gently Weeps- The Beatles
23. Hit the Road, Jack- Ray Charles
24. Kashmir- Led Zeppelin
25. Blue Suede Shoes- Elvis Presley
26. Lying Eyes- The Eagles
27. Ob- La-Di, Ob- La- Da- The Beatles
28. Smoke On the Water- Deep Purple
29. Mr. Tambourine Man- Bob Dylan
30. Pretty Woman- Roy Orbison
31. Come Fly With Me- Frank Sinatra
32. Seven Nation Army- The White Stripes
33. Crazy- Gnarls Barkley
34. Hotel California- The Eagles
35. Blowin' In the Wind- Bob Dylan
36. Satisfaction- The Rolling Stones
37. Hey Jude- The Beatles
38. What's Goin' On?- Marvin Gaye
39. Touch-a touch-a touch-a touch me- The Rocky Horror Show
40. Hippy Hippy Shake- The Beatles
41. Lose Yourself- Eminem
42. Sunday Morning- Maroon 5
43. Through the Roof 'N' Underground- Gogol Bordello
44. Peaceful Easy Feeling- The Eagles
45. Je Ne Veux Pas Travailler- Pink Martini
46. 8 Days A Week- The Beatles
47. Tainted Love- The Cure
48. Sympathy For the Devil- The Rolling Stones
49. I Love Rock& Roll- Joan Jett
50. Something Stupid- Frank& Nancy Sinatra
51. Elenor Rigby- The Beatles
52. Jessie's Girl- Rick Springfield
53. Let the Sunshine In- Hair Musical
54. California Dream- The Beach Boys
55. Just My Imagination- The Cranberries
56. Singin' in the Rain- Frank Sinatra
57. People Get Ready- The Impressions
58. Good Vibrations- The Beach Boys
59. Johnny B. Goode- Chuck Berry
60. What'd I Say- Ray Charles
61. Yesterday- The Beatles
62. Purple Haze- Jimmy Hendrix
63. Stairway to Heaven- Led Zeppelin
64. Sunday Bloody Sunday- U2
65. River Deep, Mountain High- Tina Turner
66. That'll Be the Day- Buddy Holly
67. Billie Jean- Micheal Jackson
68. She Loves You- The Beatles
69. You Can't Always Get What You Want- The Rolling Stones
70. Rock and Roll Music- Chuck Berry
71. Cocaine Eyes- The Rolling Stones
72. Born to Be Wild- Steppenwolf
73. Losing My Religion- REM
74. Let's Get It On- Marvin Gaye
75. Back in Black- AC DC
76. Highway to Hell- AC DC
77. Stayin' Alive- Bee Gees
78. Blackbird- The Beatles
79. Going to California- Led Zeppelin
80. Bye Bye Love- Everly Brothers
81. Son of A Preacher Man- Dusty Springfield
82. Mamma Mia- ABBA
83. Dancing Queen- ABBA
84. Nothing Else Matters- Metallica
85. Somebody to Love- Jefferson Airplane
86. Get Up, Stand Up- Bob Marley
87. The Wall- Pink Floyd
88. Bohemian Rhapsody- Queen
89. Paper Planes- MIA
90. Come As You Are- Nirvana
91. Lady Marmalade- Patti LaBelle
92. One Love- Bob Marley
93. Hit Me Baby One More Time- Britney Spears
94. Hallelujah- Jeff Buckley
95. Castles Made of Sand- Jimmy Hendrix
96. Hey You- Pink Floyd
97. I Want to Hold Your Hand- The Beatles
98. Like A Prayer- Madonna
99. Rockstar- Nickelback
100. Forget You- Cee Lo.

Here's a very well thought list of songs that could be used in many different situations. Music does change lives. I  just wanted all of us to remember one of the most precious tools to give messages and make others to feel the way we do. Enjoy.  

Korkak Eski Dünya

Aldous Huxley'nin Cesur Yeni Dünya'sını okuyanlar hatırlayacaklardır. 26. yüzyılda geçen ve yeni bir dünya düzenini tüyler ürpertici bir ütopya halinde okuyucuya tanıtan bilim kurgu romanı; sayfaları çevirdikçe kanınızı donduran, 'ya böyle bir şey olursa' demeye bile korktuğunuz olay örgüsüyle hepimizi 21. yüzyıl hakkında düşünmeye sevk eden çarpıcı kitaplardan biri. Huxley'nin İkinci Dünya Savaşı patlak vermeden önce kaleme aldığı 1932 tarihli roman, yazarın kontrolden çıkmakta olduğunu düşündüğü dünyamıza verdiği tepkinin absürd bir portresi idi.

2011 yılına girmeye çok yaklaştığımız şu günlerde belki de popüler kültür ve soylulaştırma hakkında yazdığımız ödevler ve yaptığımız tartışmalar beni şu an kımıldayamayacak halde kalakaldığım yere getirdi, kim bilir! Huxley'nin eserine tekrar göz atmak ve modern dünyanın izlemeye bayıldığı 'dumbing down' adlı basite indirgeme politikasına tekrar tekrar şahit olmak da tetiklemiş olabilir tabii bu ruh halini.

Herkesin zihinlerinde daha net bir imaj yakalayabilmeleri için tekrar geri dönmek istiyorum bu basite indirgeme politikasına. Her türlü entelektüel çabadan kaçmaya programlanmış olmak demektir bu 'yeni yöntem'. Daha geniş bir kitleye ulaşabilmek için çeşitli hilelere başvurmak; kültür, eğitim, fikirler ve yaratıcılığın sanatsal ve akademik ürünlerin tümünde ağırlığını, hatta ve hatta varlığını kaybetmesi ve yepyeni, mutlu bir toplum yaratma çabasıdır. Nedir peki bu mutluluğun kaynağı?

Thomas Gray'in de dediği gibi cehaletin gerçekten de mutluluk olduğu bir dünya düzeni anlatmaya çalıştığım. Dış dünya, politika ve ekonomi haberleri yazan gazetelerin ünlülerle ilgili dedikodular ve spor haberlerine yaptıkları yumuşak geçiş, televizyonların hayatlarımıza diziler ve realite şovları yardımıyla soktuğu bitmek bilmez dram olgusu, pop CDleri ve internetin kütüphanelerden bayrağı devralması ve buna benzer daha bir çok örnek, yaratılmaya çalışılan her yönden vasat bir toplumun sonsuz kaynaklara sahip destekleyicileridir.

Dahice yürütülmekte olan bu hükümet-medya ittifakı; vatandaşlarda bilgiye hemen ve hızla ulaşma ideasını yaratmış, daha da önemlisi bu fikrin doğru ve akıllıca olduğuna neredeyse hepimizi inandırmıştır. 'Teknolojiye şükürler olsun ki; Sheakspeare okumamıza gerek kalmıyor, internet aracılığıyla basit dilde Mac Beth'i, Kral Lear'ı ya da Venedik Taciri'ni anlayabiliyor, üstüne üstlük onlarca sayfalık metinler arasında kaybolma gereği duymadan tüm hikayenin kısa bir özetine ulaşabiliyoruz!' Yüksek kültürün JK Rowling tarafından temsil edildiği; Tolstoy, Gorki ya da Diderot gibi yazarları okumanın, Bartok ya da Bach'ı dinlemenin 'elit' bir zümrenin yaptığı bir aktivite haline geldiği, Sex and the City izlemenin hepimizin en sevdiği olgu olan 'demokratik' ve herkesin rahatlıkla kendinden birşeyler görebileceği bir beyin tatili olarak pazarlandığı toplumumuz bazılarımızın da farkettiği gibi düşünce fakirliği çekmekte ve tüketicileri bile tüketen bir hale gelmektedir.

Aklınıza gelebilecek her türlü entelektüel çabanın şiddetle bastırıldığı ve yasaklandığı Orta Çağ Avrupası'nı hatırlayın. Din kavramının getirdiği uygulamalara harfiyen uyan, korku içinde yaşayan insanlar ve dogmalardan kaçamayan bireylerin hayatta kalma çabası tarih derslerimiz boyunca hepimizi mutlaka ürkütmüş ve yaralamıştır. Peki ya bilgiye ulaşmanın bu kadar kolay olduğu, sözde 'enformasyon' çağında yaşayan insanımız neden öcü görmüş gibi kaçıyor bilginin kendisinden? Felsefe ile dalga geçmenin trend olduğu 21. yüzyılın adı nasıl bilgi çağı olabildi peki? Üniversitelerin sosyalleşme alanı olarak görüldüğü, öğrencilerin en ufak bir şey öğrenmekten delicesine korktuğu bu trajedi ne zamandır hüküm sürmekte? Dünyamızın bugünkü haline baktığımda Orta Çağ Avrupası'na büyük özlem duyuyorum; cehaletin günümüzde olduğu gibi bir kişisel tercih değil, dini bir dayatma olduğu o karanlık çağa...

Huxley'nin Cesur Yeni Dünya'sıyla başlamamın sebebini anlamış olmalı romanı okuyanlar. İnsanların doğmayıp, labaratuvarlarda tasarlandığı, düşünmek ve eleştirmenin tabu, ahlaki kuralların müstechen, kişisel kimlik ve orijinaliğin vahşilik olduğu Huxley'nin dünyası ile günümüz arasındaki tek fark henüz teknolojinin bu ütopyayı yaratabilecek kadar gelişmemiş olmasıdır. Kendileri yerine düşünülmesi ve ne yapmaları gerektiğinin başkaları tarafından söylenmesini dünya üzerindeki cennet gibi gören insanlık; bugün Huxley'nin Alfa, Beta, Gama ve Epsilonları olabilmek için can atıyor, mümkünse hiç birşey yapmak zorunda olmayan Epsilon ırkının gururlu temsilcileri olabilmek için yanıp tutuşuyorlar.

Düşünmenin saygı gördüğü, toplumsal bozuklukların 'Bana dokunan ya da dokunmayan yılan yaşamasın!' zihniyetiyle karşılandığı, sanatın ifadenin en saf ve yaratıcı formunda sunulduğu modern 'Cesur Yeni Dünya' yeni ütopyamız artık. Korkak Eski Dünya'ya dönüş başladı, yeni trend ise karanlık çağ. Bir mum yakabilene aşk olsun...

İÇİMDEKİ DÜŞMAN

     4 Aralık Cumartesi günü ben ve iki arkadaşım İstanbul Modern Sanat Müzesi’nin son sergisi; İçimdeki Düşman’ı görebilmek için Tophane yoluna koyulduk. Müze ‘Body Worlds’ sergisine gelen ziyaretçilerden dolayı oldukça kalabalıktı. Kapıdaki uzun sıradan sıyrılabilmek için bir süre çabaladıktan sonra müzeye adımımızı atabildik. İstanbul Modern’in sürekli sergilenen eserlerine kısaca bir göz atıp, Ataman’ın son sergisini görebilmek için süreli sergilerin yer aldığı alt kata indik.

Merdivenlerden indiğimizde ilk karşılaştığımız eser; dairesel bir düzenle yerleştirilmiş LCD ekranlardan oluşan Cennet  isimli yapıttı. Bu çalışmasında Ataman Kalifornia’nın elit kesiminin yaşadığı Orange Country’de ikamet etmekte olan yirmi dört kişinin ‘yeryüzündeki cennet’ konusundaki fikirlerini yansıtmaktaydı. Film edilmiş kişiler on üç-elli beş yaşları arasından seçilmiş, çeşitli mesleki grup ve tarzların temsilcileriydiler. Son model bir arabayı anlatan yeni yetmelerden hayatını kamu servisine adamış yetişkin bayanlara ve profesyonel palyaçolara kadar pek çok hayatın ve hayallerin anlatıldığı videolardan on beş tanesini dinleyerek Ataman’ın eseriyle vermeye çalıştığı mesajı anlamaya çalıştık. Ayrı ayrı beşer video izledikten sonra Ataman ile ilgili uzun bir beyin fırtınası yapabilme fırsatımız oldu. Videolar hayallerin yanısıra; onlara ulaşabilmenin zorluklarından ve imkansızlıklardan da bahsediyordu. Bana göre bu yorum, serginin ismiyle birlikte değerlendirildiğinde açık bir sonuç vermekte. Hayaller ve onlara ulaşabilmenin imkansızlığı karakter gelişimimizde bizlerin en büyük düşmanları ve aklımızı meşgul eden bu sorunlar bütünü, dış etmenlerden değil tamamen iç dünyamızın karmaşasından kaynaklanmakta. Ataman’ın videoları mesaj verebilme konusunda bir sonuca varabiliyor olsa da, röportajların çoğu kendilerini tekrarlayıcı, uzun ve sıkıcıydı.

Cennet eserini inceledikten sonra, ekranların hemen yanındaki Bu bir fasit daire isimli yapıta yöneldik. Eser tam daire şeklinde yerleştirilen on iki ekrandan oluşmaktaydı. Ekranların tümünde Berlin’de yaşayan Jamaikalı bir göçmen, hayatı ve deneyimlerini anlatıyor ve göçmen olmanın zorluklarından bahsediyordu. Bu bir fasit daire’nin dili de Cennet gibi İngilizce idi. Ses kalitesinin kötülüğü ve on iki ayrı ekranın aynı anda konuşmasından kaynaklanan karmaşa anlatılanların anlaşılmasını neredeyse imkansız kılıyordu. Arkadaşlarım ve ben anlatılanlar konusunda tam bir anlaşmaya varamamış olsak da; birbirine bakan ekranların konuşmacının kendi yayınının alıcısı olması ile ilgili olduğu sonucunda uzlaşmaya varabildik. Jamaikalı genç, ‘yaptığı suçlamaların hem davacısı, hem de sanığıydı.’[1] Eser bu düşünce üzerinden değerlendirildiğinde bizlere yaşadığımız zorlukların temel nedeninin yine kendimiz olduğunu düşündürme yetisine sahip. Yapıtın vermeye çalıştığı mesaj ve bu mesajı anlatmak için seçilen yöntem ilginç olmasına rağmen, videonun yine de bu noktaya açıkça değinebildiğini düşünmüyorum. 

İki büyük video eserini de inceledikten sonra, diğer yapıtların yer aldığı salona geçtik ve hepimizi kahkahalara boğan meşhur eser Türk Lokumu’yla karşılaştık. Yapıt duvara yansıtılmış sessiz bir video idi. Görüntüde dansöz kılığında daireler çizen adam sanatçının kendisi Kutluğ Ataman idi. Sergi ilan ve posterlerinde de kullanılan bu görüntü belki de Ataman’ın İngilizce’de ‘cross-dressing’ olarak isimlendirilen karşı cinsin kıyafetlerini giyme fetişiyle alakalıydı. Ataman’ın içindeki düşman belki de sanatçının bu yanıydı ve sanatçı cross-dressing konusunda en son sınıra kadar giderek pek çok  erkek tarafından seks objeleri olarak değerlendirilen dansözlerin kılığında izleyici karşısına çıkmaktaydı.

İlgimizi çeken bir diğer yapıt ise Stefan’ın Odası idi. Kişisel favorim olan bu eser beş ekranın bir oda oluşturacak şekilde yerleştirilmesiyle meydana gelmişti. Ekranların konumları ziyaretçileri Stefan’ın odasında kısa bir gezintiye çıkarabilme amacıyla tasarlanmış idi. Stefan bir ekranda hayatından bahsederken, diğer ekranlarda ise anlatılanlar görsel kesitlerle desteklenmekteydi. Stefan’ın güveleri ve kelebekleri kendi hayatının gidişatıyla ilgili bir metafor olarak sunulmakta, Stefan da gösterilen videolarda olduğu gibi yakında bir kelebek olup uçabilecek gibi beklemedeydi. Eserin açıklama yazısında olduğu gibi, ‘Çalışma bir insanın zihnine ve düşüncelerine girmek gibi hem davetkar hem de rahatsız edici bir deneyim yaşama’ yı amaçlıyor. Bu doğrultuda Ataman’ın sergisinin en büyük başarısının Stefan’ın Odası olduğu söylenebilir.

En başarılı eserden en büyük başarısızlığa yönelecek olursak Peruk Takan Kadınlar çalışmasına da değinmemiz gerekir. Dört farklı ekranın farklı kısa filmler oynattığı eserler topluluğu tam bir fiyaskoydu. Sesler birbirine karışıyor, sonuç olarak hiçbir filmden bir şey anlaşılmıyordu. Transeksüel yaşamın anlatılmaya çalışıldığı eser gerek görüntü kalitesi gerekse birbirine karışan kısık ses ile büyük bir başarısızlık idi.

Bu eserler dışında sergilenen diğer yapıtlar, dilenciler ve dışlananlar üzerinden giderek kendimize duyduğumuz ve toplumun bizlere aşıladığı ötekileşme, dışlanma ve düşmanlık duygularının altını çiziyordu. Ataman sergisinde bazı güçlü kareler yakalayabildiyse de bana göre serginin geneli çok başarılı değildi. Dijital eksiklikler ve orijinallik yoksunluğu çeken yapıtlar izleyiciler üzerinde yaratılmak istenen etkinin gücünü azaltmakta, yer yer ise mesajı tamamen gölgelemekteydi. Tüm bunlara rağmen sanatçının fikirleri radikal ve anlamlıydı. Bazı eserlerde fikirleri cesurca yansıtılmış, bazılarında ise mizaha başvurulmuştu. Bu bakımdan İçimdeki Düşman, fikirlerin sunumu yönüyle çeşitlilik yaratabilmişti.

Sergi, 6 Mart 2011 tarihine kadar İstanbul Modern’de sunulmaya devam edecek.

---

[1] Ataman, K. (2010). Bu bir fasit daire. (görsel eser). İstanbul: İstanbul Modern.

Here Comes A Regular -thank God!-

(This entry is the result of an extremely good mood)

I have always been one of those people who loathes the regular, whose life motto was 'Change is the only aspect of our lives that doesn't change!' or 'Let's use daddy's money to take a trip to Cape Town, take a year off and experience as much as we can!' Don't you also love that word 'experience'? Great excuse to get away from  the word 'responsibility'. Lately, I believe I had a change of heart though, change of mentality more like it...

I am sitting here right now at 3 am, exhausted from laughing too hard with two empty bottles of wine, two empty  boxes of Swedish chocolate and my best friend of twenty years; my sister. Let's not get ahead of ourselves, though.

Loathing 'the regular' is a full time job. If you want to pull off this life style, you have to be against most of the traditions, such as the religious views, marriage, settling down, relationships, nationalism, academic success-because you are already very well rounded and your intellectual heritage simply finds school work useless.-

Looking at all of those definitions, I have to admit; I am a straight up regular loather, in other words; I was leading an alternative lifestyle. 

People like me has very characteristic qualities. Here's a list I think we can all agree on;

1. We all love to travel; not only to see the city landmarks but also to have a better cultural understanding. (I love that idiom!)

2. We are all very into arts. Any kind is more than okay. Andy Warhol's artwork, Mariama Ba's novels, Christopher Durang's plays... -this can go on forever.-

3. Alcohol. We all think it helps us to broaden our views, free our minds and imagination. We even came up with a name for this phenomenon; surrealism. 

4. We love Woody Allen!

5. We hate discrimination. We all find it very offensive. Don't get me wrong! We strongly discriminate against the people who love the regular of course. Those simple minded infants! What do they know?!

6. Relationships. Yes, we hate them. Why limit ourselves when we can just live the way we want! Social concepts are for insecure people. Marriage is absolutely a topic than cannot even be discussed! Commitment? No way! We want to travel and try different cuisines.

7. Family. Although it is sad, we are pretty much done with them the moment we turn 18. Not financially, of course. We don't visit them, talk to them or get together on special occasions. Why should we go to our cousin's wedding ceremony? We do not believe in marriage, therefore us being there is just going to make it worse.

8. We study abroad. All of us! We are the citizens of the world. (I love that one, too!) 

9.  We do not belong, and we like it!

10. Despite all of these, our anthem is Imagine by John Lennon. If someone doesn't know this song or adore it, we do not even care to have a word with them. 

Does any of these sound familiar? If so, you are also one of us. You think that we should not stick up for family members just because they are family, or tolerate anyone who does not admire jazz.

Lately I have been acting a bit strange. I was singing patriotic songs while doing the dishes, letting my guard down, having daily conversations with my parents and limiting physical desires just because it was the right thing to do. I wondered what was going on with me. I have figured it out today when my sister flew in from Stockholm. 

Have you ever had one person in your life that you would sacrifice anything for? I have. A red headed twenty three year old masters student whom I haven't seen in a long time is the one. My sister, whom I had not had the chance to be with since both of us were too busy being independent. She took a little break from school to visit and remind me that how some things are too important to  let go. 

Her flight was delayed due to the harsh weather conditions. I was supposed to pick her up and bring her back to my apartment. I waited alone for three hours, I was not able to call her since she had lost her phone. No news, no nothing... I should have been furious with her. She was an adult. She should have found a way to contact me at least. 

But I wasn't...

I felt sick and nervous. I called friends to check with the airline company even though I knew that her flight had safely  landed. Plus, I knew that flying was completely safe, I had practically spent my life at the airport duty free shops. There was something wrong with me, or the opposite; something very right.

These symptoms were heading to a certain point in my life. What was going on? Let me explain.

I did not want to go out every weekend with random people anymore. The tiresome relationships and pointless social interactions have started to get on my nerves. I have even started to reevaluate the old friendships. 

I did not want to be in contrived conversations anymore, talking to the people who do not understand me creates 'sentence pollution.' I have been saving all my energy to the people who deserve to be treated that way. I now, have the age and experience factors that give one the right to criticize.

I have started to question the friendships with narcissists who still have the 'I told you so' syndrome. I have learned how precious time was, and the fact that we could reach whatever we were aiming either by taking long straight highways or taking the bumpy tough shortcuts. I have learned where the shortcuts were and how to take them by time. Every second counts now. There is so much to do, but still- I have no intention of beating myself up over anything.

I have learned how to say 'no' when necessary. Even though it may upset people at first, it is usually a lifesaver    for you.  And the significance of 'valuing love'. I now know that at the end of the day, love is really all we have left with. I have started to build a loving, caring and an understanding character towards a certain amount of friends and family members. It is new, believe me. 

People have started ask me for advice based on my experiences. Although my response sometimes sounds ridiculous, they still keep on listening. I, on the other hand know that nothing is learned without actually going through a situation, getting yourself out of trouble. So, I just give them a humble smile. I put the concepts of 'shame', 'sin' and 'what people would think' behind.

I have decided to learn how to cook. I love cooking for friends now. Kitchen has been one of the places I like lately, not a place of torture like it was used to be. Trying different cuisines is fun. I am on my way to create my own food culture.

The cruelest. I have started to think about my parents more often, started to relate to what they were talking about all these years... 

There it was... The situation and the mindset I was describing that you start to like and get used to as the days go by is called maturity.

It comes as a natural result of travelling to the foreign lands, the life experiences both good bad, and the birthday candles you have blown. It takes you by surprise at a turning point of your life. When does it happen? Depends on the life you have led. All the break downs and coping with the tough cases speeds it up. Realizing how small your own world is but comprehending how important we are despite this, works well. 

And to get there, you do not have to stop being fun, doing crazy things or start acting serious at all like it was said to you by many many people. On the contrary, you are now allowed to take off, go wherever you want and pull yourself into all kinds of madness. What is different? Now you are mature enough to take responsibility for your actions. Yes, that's the key. Nothing interferes with your sleep anymore.

After a delightful dinner and catching up with friends and my sister, I have noticed that nothing, absolutely nothing in the world would or could be this important.

I wish that all of us can reach this peaceful and fun state of mind one day...

YORGUN EDEBİYAT

Beşiktaş'ta denize karşı oturuyorum. Evet, aklınıza gelebilecek her türlü klişe gözlerimin önünde. Vapurlar kıyıya yanaşıyor, güneş ışınları denizin üzerinde beyaz beyaz parlıyor; dalgalar, köpükler, martılar vesaire bu tablomsu görüntüde yerlerini okuduğunuz pek çok Necip Fazıl şiirinde olduğu gibi almış bulunmaktalar. Akşam üstü; Ahmet Haşim gibi çirkin bir adamı bile güzel olduğuna inandıracak, sevilmeyen bir kadını tatmin edercesine gülümsetecek, son sigarayı söndürmekten bile kaçınmayacak gibi güzel yine bugün.

Sonbahar son oyunlarını oynuyor; parlak bir güneşle çıkıyor karşımıza. Son kahkahayı atmak üzere bekleyen hınzır bir çocuk gibi pusuda. Yahya Kemal'in taptığı, Halit Ziya'nın durmak bilmeden anlattığı, Sait Faik'in dinlediği günahlar şehri; kaosun başdöndürücülüğü, masumiyetin öldürücülüğü, kozmopolitliğin bölücülüğü ve vaziyetin üzücülüğüyle kapatmak üzere bir sahneyi daha. Yine alkışlanmadan, selam vermeden, sessizce, tatminsiz...

Nereden çıktı bu melankoli? Sonbaharın gelişiyle ilişkilendirilebilir belki de bu durum. Yaz aşklarının sona erişi, güneşli gün sayısının eksilişi ve insanların işlerinin başlarına geçişiyle coşku durulur, melankoli bulur bu defa da bizleri. 'İstanbul Kanatlarımın Altında' dan 'İstanbul'u Dinliyorum, Gözlerim Kapalı' ya geçişler başlar. Ucuz Roman, Ağır Roman'a, Woody Allen Bertolucci'ye bırakır tahtını.

Aşık olmalar başlar. Alışma süreci hızlanır, sonbahar sizi can damarınızdan koparır. Kokteyller şaraplara, deniz kenarları yaprakları dökülen ağaçlıklı parklara devreder sultanlığı. Bir döngüdür başlar yine.

Tüm bu duygusal değişimler bizleri ya fotoğraflar çekmeye, ya resimler, besteler yapmaya, ya da bana olduğu gibi edebiyata sürükler. Sanatsal yanımız, coşku mevsimi yazın ardından hafif bir sarsıntıyla dirilmiştir sanki. Elbet dikkatinizi çekmiştir. Çoğu edebiyat sanatçısı sonbaharın hüzünlü tonunu yansıtmışlardır eserlerinde hep. Ahmet Hamdi'nin yazdığı bir şiirin küçük bir kısmı geliyor aklıma mor günbatımı karşısında.

 Yan yana sessizce mevsimle keder

 Hicrana aldanmış kalbimde gezin

 Esen rüzgarlara sen kendini ver. 

Benim de şiir kitaplarını raflardan kurtarmam ve anlatmaya çalıştığım ruh haline geçtiğimi anlamam ipodumda en çok dinlenen şarkıların The Eagles'ın Desperado'su ve The Beatles'ın Blackbird'ü olduğunu görmemle gerçekleşti. Nerede kalmıştı Take It Easy ya da Twist and Shout? Ah, evet. Yazın uzun gündüzleri, sıcak kumları, yıldızlı geceleri ve gelip geçici aşklarında tabi. Şimdi bitmek bilmez yağmurun, şiir kitaplarının, bıraktığımız yere geri dönmenin ya da yeni başlangıçların mevsimi. Take It Easy (Rahatla! Aldırma!) tabiri masadan kalkmış, önümüze yeni bir sezon açılmış anlayacağınız.

Beşiktaş'ta denize karşı oturuyorum, evet. Martılar yerine insanları, deniz yerine kalabalığı izliyorum. İnsan manzaralarına diktim gözlerimi Nazım gibi, kelimeleri toparlamaya gayret ediyorum. İnsanların çoğu, yere dikmiş bakışlarını düşünüyorlar. İşlerini, sevgililerini, paketlerinde kalan sigaraların sayısını... Ben de düşünüyorum. Okuduğum şiirleri düşünüyorum. Aziz Nesin demişti ya 'Kurtarırsa kurtarır ancak, yine şiire tutunmak.' Ben de öyle yapıyorum belki de. 

Yılın bu yaprak döken, kalp kıran zamanı nasıl da dokunuyor hepimize. Yorgun bir durgunluk nasıl da pençesine alıyor bizleri. Erkenden uykuya yenik düşüp, yine de çalar saatlerimizle savaşıyoruz sabahları. Çok düşünüyoruz, çok ölçüp biçiyor, yeniden yapılandırıyor, durum değerlendirmesi yapıyoruz belki de bundan. Kimimiz 'Nerede kalmıştık?' sorusuna takılmışken, bazılarımız 'Nereden başlayacağız?' ın esiri olmuş. Sizler de bu gruplardan birine dahilseniz eğer; okuyun! İnsanda bulun gücünüzü. Martılar ya da düşen yapraklarda aramayın çarenizi. 

İnsanlar ilginç varlıklar, evet. Haklarında ne kadar yazılıp çizilse de, adlarına anıtlar, filmler yapılsa da, biyografileri yazılsa da birini bile çözebilmek imkansız. Çözdüğünü sanmak ise şüphesiz bir ilüzyon. Ataol Behramoğlu'nun dediği gibi yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey varsa eğer; o da insanların karmaşık dünyası olmalı. Okumak yardımcı oluyor yine de çoğu zaman. Az düşünüp az okuyanlardan şiyayetçiyim bugün de, bu güzel havada, bu güzel manzarada, bu insanlar arasında edebiyat yoksunlarından şikayetçiyim. Tüm sorularının cevapları sayfalarda gizliyken, çözümleri merak etmeyenlerden.

Yağmurdan, çamurdan, soğuktan, işten güçten yıprandıklarını söyleyenler okusalar bilecekler ne kadar yanıldıklarını. Asıl sorunumuz bu yağmurlu günler değil; güneşli, berrak gibi gözüküp, içinize işleyen o soğuklardır. Sahte güneşlerdir bizleri ters köşeye yatıran. Kötü havalar değildir sorunumuz hiçbir zaman. Orhan Veli çözmüştü bunu uzun zaman önce. Bizi hep bu güzel havalar mahvetmiştir, aslında... 

TRICK-OR TREAT?

İşte yine yılın bu zamanındayız...

Gerçek bir ucube gibi giyinmenin yalnızca hoşgörüldüğü değil, aynı zamanda şiddetle tavsiye edilerek desteklendiği yılın tek gününde... Balkabaklarının oyulduğu, diyabet ile boğuşanların acil servisleri doldurduğu, herhangi bir günde komşularıyla göz göze gelmekten dahi kaçınan Amerikanların yabancılara günün anlam ve önemine uygun olarak tasarlanmış envai çeşit şekerlemeler dağıttıkları, alışveriş merkezlerinden kişisel konutlara kadar her yerin örümcek ağları, zombi maskeleri, iskelet maketleri ve buna benzer gotik, dekoratif ürünlerle kaplandığı yılın bu ilginç gününde. Amerikanlar bu güne ‘Halloween’ adını takmışlar. Ülkemizde ise bu eğlenceli çılgınlığın adı Cadılar Bayramı.

31 Ekim Cadılar Bayramı Kuzey Amerika, İrlanda ve Britanya’da aktif olarak kutlanan geleneksel bir gün. Nereden çıkmış bu Haloween kültürü? Neden bu kadar popüler? Daha da önemlisi neden İstanbul’da bugün için özel olarak planlanmış, otuzdan fazla temalı parti düzenlenmekte?

Cadılar Bayramı’nın da çıkış noktası -Amerikan dünyasındaki pek çok özel gün için de geçerli olduğu gibi- yine dini boyutlara dayalı. Topyekün savaş döneminde evlenmelerine izin verilmeyen aşıkları buluşturan rahip Valentine’ın anıldığı, yılın en ticari kutlaması ‘Valentine’s Day’ yani sevgililer gününde olduğu gibi, korkunç gözükebilmek için yapılan tüketim çılgınlığı Cadılar Bayramı da; Samheinların ruhani törenleri Celtic’in düzenlendiği 31 Ekim gününe tekabül etmekte. Samheinler bu günün; ruhlar dünyası ile gerçek dünya arasındaki perdenin inceldiği, zararlı ve zararsız ruhların ve diğer paranormal varlıkların kendi dünyalarına sızabilecekleri bir gün olduğuna inanmaktalardı. Spirituel yönden çeşitlilik gösterdiğine inandıkları 31 Ekim gününde büyüklerin küçüklere masallar ve hikayeler anlattığı, klanların birlikte oturup dualar ettiği ve ortak kültürel mirasımıza katkıda bulundukları bugün, günümüz dünyasında çocukların en sevdikleri süper kahraman kıyafetlerine büründükleri ve komşu evlerinden şekerler toplayarak balkabağı üretimine destek verdikleri bir gün haline gelmiş bulunmakta. Buna ek olarak Cadılar Bayramı, Amerikan korku sineması için bir grup gencin hormonsal festivalinin maskeli bir katil tarafından kesilerek, kanlı bir katliama dönüşebilmesi için de bulunmaz bir atmosfer sağlamakta. Peki, Amerikan Rüyası’nın tüm can damarlarına hizmet eden bu ucube şovu neden ülkemizde Cumhuriyet Bayramı’ndan daha fazla ilgi görmekte?

Bugün 29 Ekim 2010. İlkokul birinci sınıftan beri bizlere empoze edildiği gibi, ‘bir dizi devrimler ve bağımsızlık savaşımız ile kurulan’ Türkiye Cumhuriyeti’nin 87. yıldönümü. 87 yıllık bir kahramanlık hikayesinin okullarda şiirler ve şarkılarla, sokaklarda bayraklarıyla yürüyen insanlarla, Çankaya’da düzenlenen resmi protokolle kutlandığı, halkımızın milli duygularının tavan yaptığı Cumhuriyet Bayramı. Bir soru daha sevgili arkadaşlar; 87 yıldır neyi kutluyoruz? Ve neden iki gün sonra kitlelerin eğleneceği, ülkemizle pek de alakası bulunmayan Cadılar Bayramı popülarite yarışında Cumhuriyet Bayramı’ndan daha çok kişiye ulaşabilmeyi başarabildi?

Bilincimin mental bir resim yaratabildiği ilk cumhuriyet bayramında, hayat boyu aktif üyesi olduğum okul korosunu hatırlıyorum. Yedi yaşında diyordum ki ‘Dökülen kanımızla, sönmez inancımızla, kavuştuk bizler sana, can veririz uğruna, gel tatlı şenliğimiz, gel kutlu benliğimiz.’ Biraz daha açıklığa kavuşturalım bu resmi. Ön dişlerim yokken ve daha önceden de belirttiğim gibi Örümcek Adam olmadığım travmasıyla boğuşurken bu      güfteler dökülüyordu bir grup birinci sınıf öğrencsinin ağzından. Hangimiz kan dökmüştük, hangimiz sönmez inanç ne demek biliyorduk? ‘Kutlu benlik’ kalıbına değinmek bile bu trajikomik tabloyu yalnızca biraz daha absürdleştirecek. Neler yaratılıyordu bizlerden, nasıl bir kostüm giydiriliyordu hala sabah kahvaltısını bitirmediği için azarlanan bu küçüklere?

Altıncı sınıf cumhuriyet bayramı...

Okul oratoryosunun vazgeçilmez elemanı ben, bu kez ‘Ölüm Kalım Savaşı Destanı Şiirleri’ okuyordum. on bir yaşında, cinsiyet farkını yeni yeni anlamaya başladığım günlerde, sanatsal kariyerimin zirvesinde, sahnede kollarımı yana aça aça, Azer Bülbül hissiyatıyla izleyicime aktardığım kısım bu kez şu şekli almıştı: ‘...Destanlar göverir tarlalarında, altın türküler boy verir. Bazen Karacaoğlan, bazen Yunus seslenir. Kanla boyanmış, yapış yapış pislik dolmuştu güzel yüzüm. Düşman kıyılarına vurmuştu Anadolu’m...’ Bu yoğun manifesto bu kez de bir cani maskesi takmıştı bana ve tüm tiyatro klübüne. Anlamasak da çoğunlukla söylediklerimizi, sahne egosu bulmuştu bu defa da bizleri...

Yirmi yaşında Taksim Meydanı’na çevirdim bu gün de gözlerimi. Yıllardır süregelen gelenek yine bozulmamış, insanlar Cumhuriyet Yürüyüşü adını taktıkları bu etkinliğe yeniden sarılmışlardı. Ellerinde Türk bayrakları, davullar, zurnalarla 10. yıl marşını benim on bir yaşındaki Azer Bülbül hissiyatımla söylüyorlardı. Bugün, cumhuriyetimizin bayramıydı. 87 yıldır süren yönetim sistemimize adanmış, milli, kitlesel bir vaziyet vardı ülkemizde. Yine şiirler okundu, şarkılar söylendi, yürüyüşler yapıldı, TRT büyük ihtimalle Rutkay Aziz’in başrolünü üstlendiği Cumhuriyet filmini yayımladı. Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül, geçtiğimiz günlerde Çankaya’da politika dünyası ve basın için elit bir resepsiyon düzenledi. Tüm halkımız ve yöneticilerimiz, Amerikanların Cadılar Bayramı’nda yaptığı gibi kostümler satın aldılar ve komşularına, tanıdıklarına şeker dağıtır gibi umutlar ve yalanlar dağıttılar.

Halloween günü çocuklar ‘Trick-or-treating’ dedikleri bir geleneği uygularlar. Kapı kapı dolaşıp ‘Trick or treat’ diye sorarlar ev sahiplerine. Bu trik ya da muamele şeklinde tercüme edilebilir. Bu demektir ki ya çocuklara doğru muamele eder ve beklendiği gibi şekerlerini verirsiniz ya da onların sizler için hazırladığı trik- yani kötü şaka-lara mağruz kalırsınız. Cumhuriyet Bayramı ve Cadılar Bayramı arasındaki benzerliği bulabildiniz mi? Ya da neden ülkemizde bu bayramın bu denli revaçta olduğunu?

Türkiye Cumhuriyeti Devleti vatandaşlarının çoğu 29 Ekimlerde bayraklarıyla sokaklara düşmeye bayılırlar, referanduma ‘evet’ demeye de. Resepsiyonlar ve balolarda olmaktan gurur duyarlar, ‘cumhuriyet’ tanımını bilmemekten de. Üniversite öğrencileri ‘87. yılımız kutlu olsun’ şarkıları söylerler hep ama ‘İsmet İnönü referanduma evet diyecekmiş ne düşünüyorsunuz?’ sorusuna ‘Bilemiyorum, yaşlı olduğundan fazla bir etki gösteremez’ diye de cevap verirler. 'Siz neden bahsediyorsunuz?' diyen bir allahın kulu yoktur hiç!

Sayfalarca anlamsız iddianameler yüzünden üç yıldır tutuklu olan gazeteciler, askeriye mensupları ve daha birçok aydınımız nerede diye sormazken, başbakanımız resepsiyon kostümüne istemeyerek bir kravat bağlarken, cumhuriyetin anayasasına ‘vuruş serbest’ iken neyi kutluyoruz? Hanefi Avcılar, Mustafa Balbaylar Silivri deki ‘modern toplama kampı'nda hapisken sokaklarda bayraklar açmak beş yaşındaki Emma’nın giydiği prenses kostümünden daha gerçekçi değildir! Halkımızın Cadılar Bayramı’na büyük ilgisi var, doğdudur; çünkü bizler 87 yıldır kıyafetler ve aksesuarlarla çok iyi işler başarıyoruz olmadığımız gibi davranmak konusunda...

Bu kadar kalbim kırık ve kızgınken dilim dönmüyor ‘Cumhuriyet bayramımız kutlu olsun, 87 yıllık çağdaşlık devrimimiz hep ayakta dursun!' demeye. Ancak diyorum ki ‘Tebrikler Türkiye Cumhuriyeti, bir Cadılar Bayramından daha AA ile geçtiniz. Kostümler, maskeler bir yana, tavırlar ve drama başarısı akademi ödülü layıkı. Tebrikler Cumhuriyet yürüyüşçüleri, unutmayın yalnızca bir günlük değildir vatandaşlık sorumluluklarınız!

Tebrikler hepimize ve nice mutlu bayramlara...

   

   

Talihsiz Serüvenler Dizisi

Antoine de Saint Exupéry Küçük Prens’te şöyle yazmıştı: ‘Büyüklerin hiçbir şeyi kendi başlarına anlayamamaları ve çocukların her şeyi onlara sürekli olarak açıklamak zorunda kalmaları çok yorucu olabiliyor...’ Bu sözün doğruluğu yetişkinliğe adım attığım şu günlerde git gide daha da belirginleşiyor.

 Bilgi Üniversitesi’nde eğitimime başladığım günden beri ‘kim olduğumuz’, ‘ne yaptığımız’, ‘nereye ait olduğumuz’, ‘farklı kimliklerimiz’ ve bu kimliklerin bizlere yüklediği dış görünüş ve sorumluluklardan bahsediyoruz. Yirmi yıldır sıkça sorguladığımı düşündüğüm bu konular, geçtiğimiz üç hafta içerisinde farklı boyutlara taşınmaya başladı. Bugün insan portreleri çizmeye çalışan ben, en temel sanata geri dönmeye çalışarak, Da Vinci mantığıyla aynalara çevirmek istiyorum kalemimi.

‘Sen kimsin?’ sorusunun felsefe tarihi içerisinde cevaplanması en karmaşık sorulardan biri olmasının nedenini, yaklaşık on beş yıl önce okul öncesi eğitimime başladığımda anlamıştım. Anaokulu öğretmenimle derin bir tartışma içerisinde buluvermiştim kendimi. Bana ‘Merhaba, sen Pınar olmalısın’ diyerek de neyi kastediyordu? Özellikle ben, Örümcek Adam olduğumdan bu kadar da eminken. Beş buçuk yaş, kim olduğunuzu sorgulamak için oldukça erken bir yaş. Yetişkinlerin ne yapmaya çalıştıklarını sorgulamak ise tamamen kabul edilemez bir durum. Bunu öğrenmem ise Örümcek Adam olmadığım gerçeğinin getirdiği travmadan yaklaşık bir buçuk sene sonra, ilkokul birinci sınıfın ilk haftalarında gerçekleşti. Ata bakan Ali’nin, ılık sütünü içen Işıl’ın, topu asla ama asla almayan Ömer’in hepimizi rahatsız eden tekerrüründen sıkılarak öğretmenime okuma fişlerini kendi adlarımıza göre yeniden düzenleyip düzenleyemeyeceğimizi sorduğumda ‘anarşist birinci sınıf öğrencisi’ haline gelmiştim. Dünyanın zalimliği çok ama çok erken kapımı çalmıştı. Orta okulda yazdığım bir Pamuk Prenses parodisi yüzünden  disiplin suçlamasını da aldıktan sonra anlamıştım. Örümcek Adam, ata bakan Ali ya da hikaye anlatıcısı olmak kabul edilemez, affedilmez suçlardı.

Sanatsal bir kişi olduğuma olan inancımı henüz kaybetmeyen ben, hikaye sayfalarından, okulun sahnesine tırmanmayı denedim. Sahne üzerinde her şey olmak mümkündü. Daha da iyisi, kim olursanız olun kimse sizi bunun aksine inandırmaya çalışmıyordu. Yargılanmak, etiketlerle dolaşmak zorunda kalmıyordunuz. Evet, tamam yazılmış bir metin vardı elinizde belki ama, siz olmadan yazılanlar yalnızca sesi, yüzü ve bir duruşu olmayan siluetlerdi. Tüm bu sebepler, bana tiyatro sanatçısı olmak gibi harika bir fikir vermişti. Tüm hayatım boyunca sürdürebileceğim bir cadılar bayramı balosu, kesinlikle profesyonel yaşamım için en doğru karardı. İşte o an tekrar yetişkin saldırısına uğradım. Etrafımdaki yetişkinlerin tümüne yakını böyle bir meslek olmadığını iddia ediyordu. Tiyatro onlara göre farklı bir kategoride yer almaktaydı. Buna taktıkları isimse ‘hobi’ydi. ‘Pınarcığım, tiyatroyu her zaman yapabilirsin. Bir meslek sahibi olduktan sonra, mesela. Ya da üniversite yaşamın boyunca.’ Sıkça duyduğum yetişkin açıklamalarının başında geliyordu bu. Kafam karışmıştı, konservatuarlar bir ‘hobi’ yi icra edebilmek için bireyler yetiştiriyorlardı demek ki. Hayat bazen çok karmaşık bir hale gelebiliyor, evet.

Tiyatro sanatçılığı kapım da kapandıktan sonra, yeni bir amaç edindim kendime; gezgin olmak. Dünyanın her yerini görebilmekti en çok istediğim şey. İnsanların yaşamak için bir şeye tutkuyla bağlı olmaları gerek. En azından benim gözümde yaşayabilmeleri için. İlhan Selçuk şöyle yazmıştı ‘Yaşayan ölülerden değil, öldükten sonra da yaşayanlardan olmaktır marifet!’ Ne bilgece bir söz! Öldükten sonra da yaşayabilmek olmalı amaçlarımız...Ben de fikir ufkumu biraz daha genişletip, amacıma bir adım daha yaklaşabilmek için lise üçüncü sınıfta Amerika’ya yerleştim. Uluslararası Bakalorya eğitimi veren bir okula kabul edilerek bir süreliğine o güne kadar olduğum insandan uzaklara adımımı attım.

Uluslararası bir okulda öğrenci olmak ve yurt dışında eğitim almakla ilgili söylenen kalıplaşmış saçmalıklardan haberiniz var mı bilmiyorum. ‘Uluslararası anlayış’, ‘Sizin dışınızda bambaşka bir dünyanın olduğunu fark etmeniz’, ‘yeni bir vizyon sahibi olmanız’ ve buna benzer, yurt dışı eğitim acente kataloglarını süsleyen sayısız sloganlardan bahsediyorum. İşte o saçmalıkların tamamen doğru olduğunu, hatta ve hatta edindiğiniz deneyimin yetişkinlerin klişeleştirdiği o boş sloganlardan çok daha öte olduğunu, kendi eviniz, aileniz, diliniz, kültürünüz, esprileriniz, üzüntüleriniz dışına çıktığınızda anlıyorsunuz. Kendi kültür devriminizi yaşayıp, neler olduğunu tüm dünyayla paylaşmak istediğinizde.

İşte bu şekilde gazeteci olmaya karar verdim. Kendi dünyamın dışına çıkıp, ne kadar önemsiz olduğumu, hayalleri ve ideallerinden ödün veren yetişkinlerin kayıplarını, yanlışları ve doğruları anlatmanın ne pahasına olursa olsun yapılması gerektiğini anladığımda...

Asla büyümemek de kararımdı, olgunlaşmamak değil bundan kastım. Büyümek ve tüm yetişkinlerin bayıldığı ‘mantık çerçevesi’ ne konmak. Dünyanın tüm güzelliği renklerdeyken her resmin siyah- beyaz sergilendiği o mantık çerçevesi.

Exupéry haklıydı. Yetişkinlere her şeyi açıklamak zorunda kalmak bizler için çok ama çok yorucu olabiliyor bazen. Çoğunlukla da asla dinlemediklerinden. Önce onlar için üzülür devamlı bir uykuda olduklarını düşünürdüm, bunu düzeltebilirdik. Ancak, Gandhi’nin de dediği gibi ‘Yalnızca uykuda olan bir insanı uyandırabilirsiniz, ama bir kişi uyumuyor da uyuyor taklidi yapıyorsa, tüm çabalarınız nafiledir.’

Yazmak, anlatmak yine de yetişkinlere ulaşabilmenin vazgeçilmez yoludur, unutmayın! Bu yüzden ‘Gerçek önemlidir, onu söyleyin!’

Celebration

**This very special entry is dedicated to one of the greatest people I had the chance to know.**

Don't we all complain about 'the special days' only being invented for marketing reasons? Valentines day, mothers or fathers day, teachers day, new years, anniversaries... If there was no special day, who would actually go for the heart shaped 'I love you' pillows, scary looking stuffed animals or 'world's best daddy mugs' ?

On second thought, birthdays may be the cruelest of all. As your social network gets bigger, the time you spend on picking out birthday gifts and stressing out about a proper surprise birthday party location highly increases. Birthdays today are clear statements of how popular you are and how much your friends and family care about you. By 'how much', I mean 'how much' they have spent on your gift. Have you ended up with flowers and a fun(!) birthday card that says 'HAPPY BIRTHDAY, GRANDMA!'' when you turn 30, or a little shiny hoop on your finger that could feed the starving childs in Ethiopia?

Today, I'd like to talk about the special day of a very special person...

Mbumbijazo Katjivena was one of those people... One of those, whom you are absolutely certain after two minutes into knowing them, that they have something very special going on. Mbumbijazo- Mbumbii, as we call him- was a dear friend I've met while I was living in the US. He was from Namibia and he was able to keep his calm and smile under any type of circumstance. 'Admirable' would be his definition if he was on my Oxford dictionary.

Namibia is an extremely poor, developing South African country where people have unlimited wives and unlimited kids. Population: 2.1 million. Geological situation: Mainly deserts... Mbumbii once said, ''The more cows you have, the more chances for you to get the girl!'' I think this sentence says fairly enough about the mentality too. Mbumbii was three years older, and a class higher than me in the US. He has been living there for three years when I met him, it is his sixth year now. More importantly, he hasn’t been back home in these past years since the airline companies do not accept payments with farm animals. Even if they did, Mbumbii still would have to stay on the west side of the Atlantic.

Mbumbii’s dad has three wives –one legally- and 19 kids. Mbumbii once told me that his dad did not know some of his grandchildren. Although this situation made him sad, he still understood of course, since Mbumbijazo Katjivena was simply not capable of sulking or judging.

Mbumbii is an excellent soccer player, brillant student, lovable and popular friend and an amazing listener. The real question here is: ‘How? ‘ Someone who hasn’t been home in a very long time, has literally no money, has to work extremely hard to make it in the IB (International Baccalaureate programme) with no higher education background... During my four years into knowing him, he never complained about anything while we all have been bithching and whining about anything that moves.

I tried asking him the question ‘how’ many many times and he never failed to amaze me with his humble attitude. He used to say that he was just being this sublime to make the rest of us look bad, consequently he was actually the meanest...Although Mbumbii has all these great qualities I talked about, none of them explains why I’m writing this entry today. I’d like to share a moment we had about two years ago.

During the college application term for the seniors, I saw Mbumbii lying alone on the soccer field. He was thinking deeply and did look a little confused. I went over to sit with him and asked him what was wrong. Here is the conversation we had:

-         What’s wrong, Mbumbii?

-         Let me see, we’re both breathing, the moonlight looks perfect, the weather is a little chilly as it is supposed to be, so I’d say, nothing!

-         No, what’s with you?

Since he had listened to me and comforted me countless times, it felt a little weird that my personal saint was actually a little troubled. Mbumbii looked at me and said:

-         I’m thinking of applying early to Dartmouth.

-         I’m thinking you’re getting in early into Dartmouth! (Who could turn him down?!) Why Dartmouth, though?

-         My baby sister, Lilly thinks it has a funny name plus her favorite colour is green, just like Darthmouth’s.

-         Mbumbii, I’d have been a lot happier if you had said ‘’because Dartmouth is an Ivy League’’ or ‘’I have worked really hard, I deserve to go to Dartmouth.’’

Then, Mbumbi looked even sadder. He told me that he felt really bad for taking this scholarship in the US while his brothers and sisters were getting married to their own cousins back in Namibia, but the real reason was something else. Apperantly, earlier that day Mbumbii found out that his babysister did not know the date she was born. She had called him in tears and asked whether Mbumbii knew her birthday or not, but he didn’t. Since their mother had a lot of babies, she did not remember the birthday of her own daughter either. (He still hasn’t judged, of course.) Mbumbii told me that if he could get accepted to Dartmouth and get a full scholarship, he would choose that day to be her sister’s birthday. That was going to be his gift for his little sister. I looked at him and said:

-         Mbumbi, isnt’t that supposed to be your day, though?

-         It will be, when my babysister sings herself happy birthday for once.

There it was. Right there, I understood ‘the special days’ weren’t really about the hidious looking pillows, weird looking teddy bears or the overpriced rings. It was about feeling that we really were special and the people who care about us recognize it and celebrate their love for us. I also realized that receiving completely empty birthday messages from our facebook entourage was not a popularity symbol. It was really...nothing. People like Mbumbijazo Katjivena were the kind of people who would dedicate an entire 24 hours to you, so that they could have a chance to say ‘I love you’ and spoil you once a year just because you are too important.

On October 22nd 2008, Mbumbii and I opened the letter from Dartmouth, and there were no surprises there. Mbumbii had made it to Dartmouth with a full ride and the first thing he did was calling Lilly to name this day as her birthday.

Mbumbii has been studying in Dartmouth for two years now and one day he will turn into a great medical man to help the people in his region. And Lilly will be spoiled and loved by the greatest man on the face of the earth, since her entourage not only remembered but also earned this very special day for her...

 

Felsefe 101, 05.30- Taksim Meydanı, İstanbul

Blog hazırlamadan önce ne hakkında yazmam gerektiğini uzun uzun düşündüm. Hayatımın en önemli tutkusu neydi? Yazabilmek için ilham almış herkes, bu tutkuyu nerede buluyorlar? Basit bir cevap; insanlar... Hepimiz başka insanlara duyduğumuz sevgi, saygı, aşk, tutku, acıma, nefret, kıskançlık, gıpta ya da bağımlılığı anlatabilmek için yazmıyor muyuz? En azından ben öyle yapıyorum.

Jean Paul Sarté '' Yalnızca insanda varoluş özden gelir. İnsan önce vardır, sonra da şöyle ya da böyle olur. Çünkü özünü kendi yaratır.'' demiştir. Ne kadar da haklıdır... En sevdiğiniz tatil oradaki insanlardan, en sevdiğiniz sanat eseri sanatkarın ustalığından, en sevdiğiniz şarkı müzisyenin dokunuşunundan, coşkuyla desteklediğiniz takım, sporcuların oyuna kendilerini adamış olmasından ''en sevdiğiniz'' olmamış mıdır? Benim içinse en sevdiğim günler, yeni insanlar tanıdıklarım olmuştur. Umarım en sevdiğim yazılarsa en güçlü insan portrelerini çizebildiklerim olurlar.

Che Guevara, Mustafa Kemal Atatürk, Mahatma Gandhi, Abraham Lincoln ya da sevgili babamdan bahsetmek değil amacım yazılarımda. Sizler ya da ben gibi önemleri uluslararası bir alanda tescillenmemiş,- yani henüz- isimleri önemli olmayan; ancak onlarsız bambaşka bir yolda ilerleyeceğinizi düşüdüğünüz insanlar anlatacaklarım. Sokaktaki adamlar. Sokaktan çıkıp, size dokunmayı başarabilen kendi kişisel Gandhileriniz...  

9 Ekim 2010 günü, tüm dünyayla paylaşmak istediğim bir hikaye ekledim 20 yıllık yaşamıma. Bunun için sanırım aksak İstanbul toplu taşıma sistemine ve Korkmaz Bey'e teşekkür etmeliyim.

9 Ekim günü sabaha karşı 5 sularında, Taksim'de bir partiden çıkmış, Üsküdar'daki evime nasıl ulaşacağım konusunda kafa patlatırken, altı derecede donma ihtimalimi hesaplıyordum. Acıkmıştım, yorgundum, hayat boyu olduğu gibi yine çok ama çok üşüyordum. Bir kafeden yiyecek birşeyler alıp Taksim Meydanı'ndaki otobüs durağına oturdum. Şans bu ya, durakta çay satıyorlardı. Şans bu ya, Korkmaz Bey'in aksine, benim o çaya verebilecek kadar param vardı... Bir arkadaşımla yaptığım telefon konuşmasını kabaca ve davetsizce böldü Korkmaz Bey:

- Size tapıyorum genç kız!
-Afederisiniz?
-Bir şey yok, size tapıyorum dedim. Çünkü tapıyorum.
-(Arkadaşıma) Sana biraz sonra geri dönebilir miyim?
Ve görüşmemi sonlandırdım. Nedenini bilmiyorum. Büyük olasılıkla akli dengesini yitirmiş olan bu yaşlı adamın bana tapıyor olması gururumu okşamıştı. Kimin ''sana tapıyorum'' demesi ilginizi çekmez ki? İnsanlar... Egolarımız tarafından ne kadar da ele geçirilmiş durumdayız, değil mi?
-Anlayamadım, beyefendi. Neden tapıyorsunuz bana?

İşte orada... Felsefeye giriş dersim başlamış oldu. Sofie'nin Dünyası bir saçmalık, Aristo'nun düzenleyici mantığı çocukluk, Platon'un devlet ideası koca bir yalan halini aldı. Korkmaz Bey herşeyi çözmüştü, bunun için sokaktaydı belki de...

Korkmaz Bey:

-Konuşmanız çok ilgi çekici, genç kız! Ne kadar da inanmadan öğütler veriyorsunuz arkadaşınıza!
Haklıydı.
-Oyuncu olmalısınız, ya da çok fazla hayat deneyiminiz olmuş.
Tam isabet!
-Ufacık bir pişmanlık duymadan yalan söylüyorsunuz dostunuza.
Ben bile yaptığımı bu kadar doğru ifade edemezdim. Tam kendimi savunmaya başlayacaktım ki; konuşabilmek için ciğerlerime doldurduğum hava boğazımda düğümlendi.
-Lütfen savunmayın kendinizi, size tapıyorum dedim. Tapıyorum da...
Hayranlıktan mı, şaşkınlıktan mı yoksa hiddetten mi bilmiyorum; kalakalmıştım karşısında. Kendisi benle konuşmak istediğini söyledi. Ona da tavsiyeler verebilirmişim, ona da kendini iyi hissettirebilirmişim belki.

Korkmaz Bey ünlü bir karikatüristmiş. 80 ihtilalinden sonra çok popüler olduğu yıllardan, Sokrates'e olan tutkusuna, eşcinsel ilişkilerinden, şu an yaşamakta olduğu gecekonduya kadar saatlerce konuştuk. Korkmaz Bey, uzun saç ve sakala sahip, kesik eldivenli, sigarası ve kitaplarına sarılı, paspal kıyafetler içinde, yalnız, koyu bir komünüst. Neredeyse komik denecek bir stereotip. Tüm bunlara rağmen, bana ne kadar mutlu olduğunu anlatırken sözünü kabaca ve davetsizce kestim. Ödeşme vakti gelmişti.

-Size tapıyorum, Korkmaz Bey. Ne kadar da güzel yalan söylüyorsunuz. En ufak bir pişmanlık bile duymadan hem de!

-Afedersin, genç kız?

- Birşey demedim. Sadece size tapıyorum dedim, tapıyorum çünkü.
Sessizlik...Beni anlamaya çalışıyordu büyük filozof ve sanatkar.

- Yalnızsınız Korkmaz Bey. Çok, çok yalnızsınız.

-Sizle konuştuğum için mi söylüyorsunuz tüm bunları, genç kız? Çünkü-

-Hayır Korkmaz Bey, benle konuşmanız bu yıl başınıza gelen en güzel şey olduğu için söylüorum.

-Sizi temin ederim ki--

-Kendinizi savunmayın Korkmaz Bey! Size tapıyorum dedim ya...

Öyle büyük bir kahkaha attık ki; o saatte dışarıda olan, olmak zorunda kalan ve sokaktan nefret edenlerin hepsi sanki ikimizi kıskanıyordu. Ben çok ama çok üşüdüğümü, Korkmaz Bey ise yalnızlığını unutmuştu çünkü. Üşümek de yalnızlık gibi insan zihninin oyunlarındandır. Üşüdüğünüzü unutursanız üşümeyi, yalnızlığınızı bir kenara koyarsanız, yalnız olduğunuzu unutabilirsiniz. Üşüdüğünüzü unutup, biraz kestirmek isterseniz ya da yalnızlığınızı Korkmaz Bey gibi paketlerce sigarada kaybetmek isterseniz ölebilirsiniz. İnsan zihni çok ölümcül de olabiliyor. Korkmaz Bey de bana tam bunu anlatıyordu, zihnimizin korkunçluğundan, onu çok fazla kullananların öldüğünden veya öldürüldüğünden bahsediyordu. Haklıydı. Yine, tam isabet...

Aramızdaki fark, benim üşümemin on beş dakika sonra kesilecek olmasına karşın, onun yalnızlığının benim ısınmamla yeniden başlayacağıydı. Bu bizi belki de düşman yapmalıydı; yapmadı. O an, belki beni en saf halimle görebilen tek kişi, bu 55 yaşındaki, yalnız, sarhoş, evsiz, eşcinsel sanatkardı. Bir insanı bu şekilde görebilmek bile onu düşmanınız yapabilir yine de...

Korkmaz Bey'i 15 dakika sonra o durakta bıraktım. Şu an ne yapıyor bilmiyorum. Kitapları ve sigarasıyla yalnızlığından kaçıyor olmalı. Bense onu hatırlamaya çalışarak üşümeye çalışıyorum aslında. Ne de olsa, bazen üşümek zihnimizi açık tutabilmek için hayati bir önem taşır. Onu tekrar görebilir miyim bilmiyorum. O gece konuştuğumuz ve eski bir arkadaşımın bana yakın zamanda hatırlattığı gibi, matematik bizlere ''aynı düzlemde iki doğrunun asla birden fazla kez kesişemeyeceğini söyler.'' Bu beni sevindirip, umutlandırıyor aslında; özellikle ikimiz de hayatımıza aynı düzlemde büyük zigzaglar çizerek devam ederken...

Pınar Palabıyık.

Üniversite Öğrencisi Olmak

Ücretli eğitim ve özel üniversiteler eğitim özelleştirildiğinden bu yana, devlet üniversiteleri ile neredeyse her kulvarda karşılaştırılmıştır. Bugün ‘özel üniversite öğrencisi’ kimliğimi bir kenara bırakarak, geçtiğimiz hafta boyunca yaptığım gözlemleri objektif bir şekilde aktarmaya çalışacağım.

İstanbul Ticaret Üniversitesi

Ev arkadaşımın okulu İstanbul Ticaret Üniversitesi, bu şaşırtıcı gezintideki ilk durağımdı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Üsküdar kampusu, iskeleye on dakika yürüme mesafesinde konumlanmış, modern bir binada eğitim yapmakta olan  özel bir üniversite. İsminden de anlaşılacağı üzere, üniversite; ticareti bilimsel bir platforma taşımak amacıyla 2001 yılında İstanbul Ticaret Odası Genel Sekreteri Profösör Doktor İsmail Özarslan tarafından kurulmuş. İticu, aynı zamanda Eminönü ve Küçükyalı’da da yerleşkelere sahip. Ziyareret ettiğim Üsküdar kampusunde Fen- Edebiyat, ticari bilimler, lojistik ve iletişim fakülteleri yer almakta.

Okulla ilgili ilk gözlemim, giriş- çıkış denetlemesinin çok katı olmasıydı. Öğrencilerin güvenliği üniversitenin ilk önceliklerinden. Giriş- çıkış yapabilmek için, manyetik öğrenci kimliği bulundurmak şart. Benim okula girişim ise; ev arkadaşımın bana benzeyen bir tanıdığının kartını kullanmamla mümkün oldu. Kampuste banklar ve öğrencilerin ders aralarında zaman geçirdikleri bir çardak var. Çardak, okulun tabir-I caisse tanınmış ve ‘popüler’ öğrencilerine ait. Bu bana, her grubun kendi masasına sahip olduğu ve sosyal statülerde geçişin asla mümkün olmadığı Amerikan lise filmlerini anımsattı ve sosyal hiyerarşinin yüksek akademik kurumlarda bile varlığını sürdürdüğünü kanıtladı. Çardakta uzun saatler geçirmeme rağmen, orada vakit geçirenlerin tümü aynı öğrencilerden oluşmaktaydı. Geriye kalan gençler ise banklarda veya okulun içindelerdi.

Ülkemiz genelideki özel okulların aksine, Ticaret Üniversitesi otoparkı yalnızca akademik kadronun kullanımına açık. Okulun öğrencileri, yıllık 15000 liralık bir eğitim ücreti ödemekte. Bu ücret, Türkiye özel okullarının genelinden daha düşük bir meblağ. Bunun sebebi, okulun İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından destekleniyor olması. Vakıf sayesinde, üniversite daha geniş bir ekonomik yelpazeye hitap edebiliyor.

Tüm bunlara rağmen, kampusun sosyo-ekonomik görünüşü, klasik bir özel okul stereotipi. Öğrenciler, dış görünüşlerine dikkat etmekte, markalı giysiler, teknolojik ürünler ve aksesuarlar taşımak sosyal statü belirleyebilmeke.

Üniversite öğrencileri, ücretli eğitimin getirdiği bir takım avantajların da keyfini çıkarıyor. Okul, spor salonu, yüzme havuzu, fitness, bilgisayar labaratuvarı, geniş ve güçlü kaynaklara sahip internet destekli bir kütüphane, sinema salonu ve iletişim fakültesi öğrencilerinin kullanımına açık stüdyolara ve amfilere sahip. Üniversite, kayıtlı öğrencilerinin hepsine (burs miktarı ne olursa olsun) dizüstü bilgisayarlar sağlamakta. Sosyal hayat oldukça renkli. Hoşgeldin  partileri, bahar şenlikleri ve organizasyonlar vakıf desteği ve eğitim ücretleri sayesinde sıkça düzenlenebilmekte.

Üniversite ile ilgili değinilmesi gereken önemli bir nokta da 2009-2010 akademik yılındaki rektör değişiminin okula getirip götürdükleri. Okulun eski rektörü Ateş Vuran,  din ve vicdan özgürlüğüne saygılı davranıp, derslere türbanlı katılıma onay vermişti; ancak okulun öğrencileri, rektörlüğün ve müfredatın yer yer Atatürk karşıtı ve iktidar yanlısı propagandalar yürüttüğüyle ilgili açıklamalarda da bulundu. Yeni rektör ile birlikte, üniversite, türban ve laiklik konusunda bir reform sürecine girmişe benziyor. Okulun Fatih Üniversitesi’nden gelen sekiz dekan değiştirmesinin yanısıra, türbanlı öğrenci sayısı da büyük bir artışa geçmiş bulunmakta. Yeni rektörün politikaları içinde bulunduğumuz öğretim yılında belirginleşeceğe benziyor. Öğrenciler geçtiğimiz yıl düzenlenen 10 Kasım anma töreniyle ilgili ise; ‘Hiç yapılmasaydı, daha saygılı bir tören olurdu!’ açıklamasını yaptılar. Bu ise rektörlüğün politik tutumu ne olursa olsun, kabul edilemeyecek bir saygısızlık.

Üniversitedeki olanaklar ve yaşam biraz sonra bahsedeceğim İstanbul Üniversitesi’ndekinden oldukça farklı. İTUCU’de geçirdiğim gün içinde konuşma imkanı bulduğum öğrenciler ise okul hayatlarıyla ilgili şunları söylediler.

Yusuf Karaca (21, uluslararası ilişkiler) ‘Her gün otopark parası vermekten bıktım, tüm gün okulda olduğumdan otopark ücreti vermek zorundayım! Neden okulumuz otoparkına park izni olmadığını anlayamıyorum!’ derken, Cansu Demir (20, istatistik) ‘Okulumun yerinin çok merkezi olmasından memnunum; fakat okulumuzda sigara satışının olmaması ve kampuste alkol alınamıyor oluşu festival zamanında bazı arkadaşlarımızın eğlence anlayışıyla çelişiyor. Rektörün alkol ve sigara kullanımına bakışı, öğrencileri kısıtamakta. Genç yetişkinler olarak, bu karar bize ait olmalı’ dedi. Doğal Erdoğan (20, istatistik) ‘Öğretim üyelerinin alanlarına çok hakim ve tecrübeli olmaları bizler için büyük bir fırsat; fakat akademik kadronun %70i, Yıldız Teknik, Marmara ve Mimar Sinan Üniversiteleri gibi devlet okullarının öğretim üyeleri olduklarından, devamsızlık, ofis ve ders saatleri konusunda esneklik sahibi değiller. Bu durum da bizler için sorunlar yaratmakta’ dedi.

İstanbul Ticaret Üniversitesi’ndeki gözlemlerim bu verilere dayanıyor. Öğrencilerin şikayet ve memnuniyetleri, okul hayatları, siyasi görüşleri, popülarite yarışı Türkiye’deki özel okulların çoğuyla benzerlikler göstermekte. Yaşam ve eğitim hayatları bazı aksaklıklar gösterse de, okul öğrencileri genellikle üniversitelerinden memnun.

İstanbul Üniversitesi

İstanbul Üniversitesi, bambaşka bir üniversite hayatına adım attığım ikinci durağımdı. Bilindiği üzere İstanbul Üniversitesi 1870 yılında Darülüfünun-i Osmani adıyla kuruldu. Türkiye’nin ilk yüksek eğitim kurumu olan İstanbul Üniversitesi, toplam 80000 öğrencisiyle Türkiye’nin en büyük, en fazla fakülteye ve bölüme sahip üniversitesi. Okulun uzun tarihi geçmişi, öğrencilerinin ortak bir düşünce tarihi geliştirmesini sağlamış olduğundan; üniversite öğrencileri fikir belirtmek, propaganda, eylemler vs. gibi konularda oldukça radikal ve aktifler. Bu fırsat, özgür düşüncenin geliştiği üniversitelerde büyük bir ayrıcalık olmakla birlikte, ihtilal öncesinde pek çok öğrenci ve öğretim görevlisi için büyük sorunlara ve yıkımlara da yol açmaktaydı. Siyasi fikir ayrılıklarının daha kısık bir tonda olduğu 21. yüzyılda, üniversite öğrencileri daha rahat ve güvende olsalar dahi, tutkulu öğrenciler eleştirmek istedikleri her konuda hala aktif ve senkronize eylemler ve protestolar düzenlemekteler.

İstanbul Üniversitesi, iki yıl önce atanan rektör Yunus Söylet yönetimine geçtiğinden bu yana, karışıklık dönemine ufak bir dönüş yaşandı. Üniversitenin ilk haftasında, uzaklaştırma alan 11 öğrenci ve türbanın İstanbul Üniversitesi mentalitesinde kabul görmeye başlaması, bu tavrın laiklik karşıtı olduğunu düşünen öğrenciler tarafından ağır eleştirilere mağruz bırakılmıştı.

İstanbul Üniversitesi hukuk fakültesinde okuyan yakın bir arkadaşımın yardımlarıyla, Beyazıt Kampusu’nün kapılarından geçebildim. Beyazıt Kampusu, şehir merkezinde, yalnızca tarihi binalardan oluşan, görkemli kapısı ve sayısız güverciniyle devasa bir eğitim kurumu. Kampusun dört ayrı giriş kapısından, ikisi akademik kadro ve arabalara, diğer ikisiyse yaya öğrencilere tahsis edilmiş durumda. Güvenlik problemlerinin sıkça yaşandığı üniversitede, okul dışından bir misafirin okula girebilmesi oldukça zordu. Güvenlik görevlileri her öğrencinin öğrenci kartlarını büyük bir itinayla inceliyor, Avcılar kampusunden olanları bile okula alamıyorlardı. Bense, okulun öğrencisi olduğumu, ancak kartımın henüz hazır olmadığını söyleyerek, hukuk fakültesinde okuyan başka bir arkadaşımın öğrenci numarasıyla giriş yapabildim. Arkadaşlarım, sınav dönemlerinde kart taşımanın şart olduğunu, normal bir günde yalnızca öğrenci numarasının yeterli olacaklarını söyledikleri için rahattım.

Okula girdikten sonra, önümde uzun, ağaçlıklı, rektörlük binasına doğru uzanan bir yol belirdi. Binalar ve kampus etkileyici görünüyordu. Yürürken etrafıma dikkat ettiğimde, Ticaret ya da Bilgi üniversitelerinden farklı olarak, öğrencilerin dış görünüşleriyle ilgili çok daha rahat davrandıklarını fark ettim. Öğrenciler eşofmanlar ve günlük kıyafetlerleydi. Okula girdiğimde, türban üstüne şapka takmış olan birkaç kişi de gözüme ilişti. Okulun otoparkı öğrencilere açık olmakla birlikte, fazla rağbet görmüyordu. Araçların çoğu-bana söylendiğine göre- öğretim görevlilerine aitti.

Hukuk fakültesi binası, genelde olayların başlangıç noktası olarak belirlenmişti. O gün de binanın sol tarafında bir masada oturan üç öğrenci ‘iktidar yanlısı’ olarak gördükleri rektöre ve eğitim hayatlarına ara vermek zorunda kalan arkadaşlarının durumuna tepki gösterebilmek için öğrencileri bilinçlendirme çalışmaları yapıyorlardı. Kendisiyle konuşabilme fırsatı bulduğum, jeoloji mühendisligi bölümünde ögrenci olan Tuncel Akın (21) kendisi ve arkadaşlarının yıllar boyu emek verdikleri ‘Sosyalist Düşünce Klübü’ nün de Avcılar kampusundeki tüm klüpler gibi kapatıldığını ve şu an İÜ’de bir öğrenci klübü kurulmasının neredeyse imkansız olduğundan bahsetti. Öğrenciler bu döneme ‘sıkı yönetim’ ismini takmışlar. Tuncel geçen sene okulun ana giriş kapısının önünde rektörlüğe karşı yapılan bir haftalık eylemden de bahsetti. Öğrencilerin bir hafta çadırlarda kaldığını ve üniversitenin şu an izlediği politikaya karşı sayısız planları olduğuna da değindi.

Okuldaki sosyal, sportif ve teknolojik imkanlar, özel okullardaki kadar konforlu ve lüks olmamakla birlikte yine de yeterli düzeyde. Üniversite, bir halı saha, birden çok basket sahası ve tenis kortuna sahip. Yakın dostum Can Yılmaz (20, hukuk) bu imkanların İstanbul Üniversitesi’nin devletten en çok yardım alan ve en geniş fonlara sahip olan üniversite olmasından kaynaklandığını belirterek, üç çeşit yemek ücretinin 75 kuruş olabilmesinin de aynı sebepten olduğunu savundu. Geçen sene yemek fiyatlarının 50 kuruştan 75 kuruşa çıkması da, öğrenciler arasında bir kaosa sebep olmuş, büyük tepkilerle karşılanmıştı.

Beyazıt kampusu yaklaşık 7000 kişilik bir öğrenci nüfusuna sahip. Bu kalabalıkta dikkatimi çeken; öğrencilerin rahat tavırlarıydı. Kız- erkek ilişkileri, sigara, hatta alkol bile garipsenmiyordu. Yeni rektörün bu konuda daha hassas olduğunu belirten Can Kocadağ (20, siyaset bilimi) geçtiğimiz sene, derslere katılabilmek için başlarını açmak zorunda olan öğrencilerin bu sene rahatlıkla derse girebildiklerini belirtti. Bunun bir sorun olmamasının dini özgürlükler açısından büyük bir adım olduğunu belirten Can K., üniversitedeki türbanın da siyasi bir propaganda olduğunu düşündüğünü belirterek, propaganda özgürlüğünün okuldan atılan arkadaşlarına da verilmesi gerektiğini de ekledi.

Öğrenci sayısı fazlalığından, derslerin amfilerde yapılması ve teknolojik desteğin devlet yardımlarına rağmen minimum seviyede olması da gözlemlerim arasındaydı. Dersler 300-450 kişilik amfilerde verilmekte ve öğrenciler öğretmenleriyle uzun ofis saatleri paylaşamamaktaydı. Ece Saçkeser (19, iletişim) ‘Kamera, stüdyo, uzun slayt şovları bizler için yalnızca hayal ürünü; ancak eğitim kadrosundan son derece memnunum. Öğretim görevlileri bize ders dışı zaman ayıramasalar da, onlarla geçirdiğimiz zaman yine de değerli’ şeklinde konuştu.

İstanbul Üniversitesi’ne genel bakışım ise bu yöndeydi.

İki üniversiteyi karşılaştırmak, sıkça söylendiği gibi elmalar ve armutları karıştırmak gibi amaçsızca bir girişim. Ekonomik yetersizlikler, sosyo-ekonomik koşulların getirdiği farkındalık ve bilinç, siyasi tutum, kampus hayatı ve üniversitelerin imkanları birbirinden çok farklı olmakla birlikte, bana iyi bir ders de verdi. Öğrenci ve okul hayatlarının bu kadar farklı olması ‘adil’ ya da ‘adil olmayan’ tanımlamalarıyla masaya yatırılması gereken bir konu değildir. Her üniversitenin kuruluş amacı, farklı vizyon ve misyonlara sahip oluşu, ülkemizde de farklı vizyonların hayat bulabilmesi ve çoğulculuk anlayışına sahip gerçek bir demokrasi anlayışının inşa edilebilmesi açısından hayati bir önem taşımaktadır. Ne de olsa üniversite, özgür düşünce ve farklı hayat tarzlarının sentezlendiği bir eğitim ve öğretim kurumudur. Vakıf, devlet, varlıklı veya kısıtlı imkanlara sahip üniversiteler, farklı görüş ve hayatların temsilcileridir. Nerede olursa olsun, üniversite öğrencisi olmanın hayat değiştirici bir deneyim olduğu tartışılamaz. Bahçesinde güvercinler ya da bir Starbucks şubesi olsa bile...